रसं गन्धकं नागवङ्गं च लोहं तथाताम्रजं व्योम निश्चन्द्रिकं च । कणा टङ्कणं त्र्यूषणं नागरं वैपृथग्भागमेकं विमर्द्यक यामम् ॥ ततो वत्सनाभं चतुःसार्धभागं दृढं मर्दयेद्भावना व्योषजात्र्त्रि: । वरा चित्रकैर्मार्कवैः कुष्ठजाद्भिस्त्रिभिर्भावयेन्निर्गुंडीभानुदुग्धै: ।। मही धात्रिकाचन्द्रिकानिम्बुनीरैः समं भावयेद्वातविध्वंसनोऽयम् । समीरे च शूले महाश्लेष्मरोगे ग्रहण्यां तथा सन्निपाते च सर्वे स्त्रियाः सूतिकावातरोगेषु दद्यान्निषेवेत गुञ्जाद्वयं सूतमेनम् ॥ इति वातविध्वंसनो रसः । (YOGARATNAKARA; VATAVYADHI NIDANAM 391-393) REFERENCE : YOGARATNAKARA; VATAVYADHI NIDANA ADHYAYA; SHLOKA NO.391-393
INGREDIENTS | QUANTITY | |
1 | Shudha Parada | 1 PART |
2 | Shudha Gandhaka | 1 PART |
3 | Naga bhasma | 1 PART |
4 | Vanga bhasma | 1 PART |
5 | Loha bhasma | 1 PART |
6 | Tamra bhasma | 1 PART |
7 | Abhraka bhasma | 1 PART |
8 | Pippali | 1 PART |
9 | Shudha Tankana | 1 PART |
10 | Trikatu | 1 PART |
11 | Nagara | 1 PART |
12 | Vatsanabha | 1/4 PART |
13 | Vyosha kwatha | Q.S |
14 | Vara kwatha | Q.S |
15 | Chitraka kwatha | Q.S |
16 | Bhringaraja swarasa | Q.S |
17 | Kushta kwatha | Q.S |
18 | Nirgundi swarasa | Q.S |
19 | Arka dugdha | Q.S |
20 | Maheedhatri / Bhoomyamalaki swarasa | Q.S |
21 | Chandrika / Brihat ela kwatha | Q.S |
22 | Nimbu swarasa | Q.S |
METHOD OF PREPARATION : The method of preparation involves preparing Kajjali by mixing Shudha Parada and Shudha Gandhaka, then combining it with 1 part each of ingredients from Naga Bhasma to Nagara choorna. The mixture undergoes mardana for 1 yama, followed by the addition of 1/4 part of Shudha Vatsanabha choorna. Finally, Bhavana is performed three times each with each of the specified bhavana dravyas.
INDICATIONS
Vataroga
Shoola roga
Maha shleshma roga
Grahani
Sannipata roga
Sootika Vataroga
DOSE : 2 gunja